تمپو و کوانتم باروری

«باروری» از مهم ترین موضوعات مورد مطالعه در علم جمعیت شناسی است. واژه‌ باروری  در جمعیت‌شناسی به معنای تعداد واقعی کودکان زنده به دنیا آمده بکار برده می شود. 

امروزه حرکت به سمت سطوح پایین باروری، پدیده ­ای فراگیر در سطح جهانی است. در حال حاضر، همه کشورهای اروپایی سطح باروری زیرسطح جانشینی را تجربه کرده­ اند و در اغلب نقاط جهان نیز باروری در حال کاهش است. در زمینه باروری پایین، برخی ابزارهای جمعیتی وجود دارد که نقش محوری دارند. این مورد با اثرات تمپو، تجزیه و تحلیل خاص گذشته باروری و معیارهای جدول عمر باروری مانند ميزان دوره گذشته باروری قابل محاسبه است (سام هيون يو:2010 ، 1).

نمودار1- میزان باروری کل مرتبه اول و میانگین سن در اولین تولد در ایالات متحده آمریکا

شاخص­ های مختلفی برای محاسبه میزان­ های باروری وجود دارد، معرفترین شاخص میزان باروری کل است. باروري كل، ميانگين تعداد فرزنداني را كه يك زن در طول دوران باروري خود (معمولاً از 15 تا 49 سال سن) به دنيا مي‌آورد، نشان می­ دهد. از آنجایی که این شاخص از طریق مجموع حاصلضرب­ های میزان باروری ویژه سنی در زمانی معین (یکسال) حاصل می­ شود، مشکلی در ارتباط با این شاخص بوجود می­ آید. مشکل شاخص مزبور از نظر مفهومی این است که شاخصی دوره­ ای است که بر موالید و زنان یک سال معین اشاره دارد. اما وقتی زنان، فرزندآوری خود را به تاخیر بیاندازند، به احتمال زیاد تعداد فرزندان کم شماری می­ شود. همچنین اگر زنان، فرزندآوری خود را به جلو بیاندازند، تعداد فرزندان به احتمال زیاد بیش شماری خواهد شد. اثرات تمپو در باروری نشان می دهد موقعی که زمان فرزندآوری زنان تغییرکند، دوره میزان باروری کل (TFR) بیش از حد بالاو یا پایین نشان داده می شود.

 نمودار 2- روندهای باروری در کره جنوبی، 1981-2014

سوالی که ذهن جمعیت شناسان را به خود مشغول داشته، این است که چگونه می­ توان سطوح واقعی باروری نسل­ هایی که هنوز به پایان دوره باروری خود نرسیده ­اند را از شاخص­ های دوره ­ای محاسبه کرد؟

روش ­های مختلفی اخیرا برای تعدیل شاخص های باروری برای تغییرات زمان بندی دوره باروری (تمپو)، به منظور محاسبه شاخصی که سطوح واقعی باروری (کوانتم) را ارائه دهد، عرضه شده است. بونگارتز و فيني(1989) راهی ساده برای انعکاس چنین تحریفی از TFR که ناشی از تغییر سنین فرزندآوری است پیشنهاد داده ­اند. از آن زمان به بعد، جمعیت شناسان در مورد این موضوع بررسی هایی کرده و راه ­های مختلفی برای حذف اثر تمپو از ميزان باروری و روش ­های مکملی برای کاستی­ های روش بونگارتز و فيني ارائه داده ­اند. تعداد کمی از آنها نیز تنوع زمان باروری یا ترکیب گذشته باروری جمعیت زنان توجه کرده ­اند.

  این روش­ ها معمولا محاسبات پیچیده ­تر داشته و همچنین نقاط قوت و ضعف خود را دارند. البته جمعیت شناسان هنوز به اجماع نرسیده ­اند که کدام روش مناسب­ترین روش برای از بین بردن اثرات تمپو است. اگر چه بحث هنوز هم ادامه دارد، به هرحال ایده و اهمیت اثر تمپو در باروری به طور گسترده ­ای در تحقیقات جمعیتی پذیرفته شده است.

---